پروین اعتصامی شاعری برای زندگی در میانه‌ی تلاطم آزادی و استبداد

 پروین اعتصامی شاعری برای زندگی در میانه‌ی تلاطم آزادی و استبداد
۱۳۹۶-۱۲-۲۵

اختر چرخ ادب؛ پروین اعتصامی شاعری برای زندگی در میانه‌ی تلاطم آزادی و استبداد


دوره‌ی زندگی پروین اعتصامی در تلاطم رویای آزادی و سیطره‌ی استبداد بر ایران طی می‌شود و طبع لطیف او به‌‌همراه چیره دستی‌اش در سرودن، او را به انعکاس بخشی از روح زمانه‌اش تبدیل می‌کند.

خرداد ۱۳۰۳
جشن فارغ‌التحصیلی پروین اعتصامی
او در این جشن به سخنرانی می‌پردازد:
«داروی بیماری مزمن شرق، منحصر به تربیت و تعلیم است. تربیت و تعلیم حقیقی که شامل زن و مرد باشد و تمام طبقات را از خوان گسترده معرفت مستفید نماید.»
«ایران که تمدن قدیمش اروپای امروز را رهین منت و مدیون نعمت خویش دارد. ایران با عظمت و قوتی که قرنها بر اقطار و ابحار عالم حکمروا بود، از مصائب و شداید شرق سهم وافر برده اکنون دنبال گمگشته خود می‌دود و بدیدار شاهد نیکبختی می‌شتابد.»
این سخنان توسط دختری ۱۸ ساله ایراد می‌شود؛ پروین اعتصامی زاده‌ی تبریز در روز ۲۵ اسفند ۱۲۸۵
او به برجسته‌ترین شاعر زن معاصر ایران تبدیل می‌شود.
پروین تنها مدتی کوتاه پس از انقلاب مشروطه به دنیا می‌آید آنهم در تبریز شهر ستارخان و باقرخان که کانون ایستادگی مشروطه‌خواهان بود در روزگار تسلیم همگان.
با انقلاب مشروطه ایران به تاریخ جدید خود ورود می‌کند؛ استبداد قاجارها با پارلمان برآمده از مشروطه تَرک می‌خورد و البته این تازه آغاز راه آزادی‌ست.

مشروطه شکست می‌خورد و توسط رضاخان پهلوی سرنگون می‌شود؛ استبداد پهلوی جایگزین استبداد قاجار می‌شود و پیش از آنکه در شهریور ۲۰ حکومت رضاشاه با تبعید او از ایران به پایان برسد این پروین اعتصامی ست که در فروردین ۱۳۲۰ بر اثر بیماری در می‌گذرد در حالی که تنها کمی بیش از ۳۴ سال سن دارد.
پروین سرودن شعر را تحت نظر پدرش و استادانی چون دهخدا و ملک‌الشعرای بهار از همان کودکی آغاز کرد و بی‌شک، افزون بر شعر در نزد آنان مشق آزادگی نیز آموخت.
در سال ۱۳۱۵ مدال درجه سه لیاقت از طرف دولت به پروین داده می‌شود ولی او این مدال را نمی‌پذیرد و پیشنهاد رضاشاه را نیز برای تدریس ملکه و ولیعهد رد می‌کند زیرا چنان که خود گفته بود اعتقاداتش علیه استبداد به او اجازه نمی‌‌دهد که در چنین مکان‌هایی حاضر شود
آنگاه او سرود:
برزگری پند به فرزند داد
کای پسر، این پیشه پس از من تراست
مدت ما جمله به محنت گذشت
نوبت خون خوردن و رنج شماست
کشت کن آنجا که نسیم و نمی است
خرمی مزرعه، ز آب و هواست
دوره‌ی زندگی پروین اعتصامی در تلاطم رویای آزادی و سیطره‌ی استبداد بر ایران طی می‌شود و طبع لطیف او به‌‌همراه چیره دستی‌اش در سرودن، او را به انعکاس بخشی از روح زمانه‌اش تبدیل می‌کند:
تا به‌كی جان‌كندن اندر آفتاب ای رنجبر
ریختن از بهر نان از چهره آب ای رنجبر
زینهمه خواری كه بینی ز آفتاب و خاك و باد
چیست مزدت جز نكوهش یا عتاب ای رنجبر
از حقوق پایمال خویشتن كن پرسشی
چند می‌ترسی ز هر خان و جناب ای رنجبر
جمله آنان را كه چون زالو مكندت خون بریز
و اندر آن خون دست و پایی كن خضاب ای رنجبر
حاكم شرعی كه بهر رشوه فتوی می‌دهد
كی دهد عرض فقیران را جواب ای رنجبر